QUAY LẠI TRANG CHỦ
Câu chuyện tình nơi dòng sông dữ (Truyện ngắn)
Gắn bó với Quân mười năm, trong con mắt của cậu lái xe, Quân hiện lên như một người anh cả đa tài, một đaị gia về tiền bạc, một thủ trưởng thành danh...nhiều lúc cậu nghĩ không biết có cái gì ở trên đời này anh Quân lại không có,không biết không ? Chỉ trừ cái tội bốn mươi nhăm tuổi vẫn không chịu lấy vợ và tính khí có đôi lúc thất thường những lúc ấy vẻ mặt Quân như vô hồn, ngây dại nhìn vào cõi xa xăm... và bây giờ cậu lái xe im lặng nhìn Quân cầm nắm hương,bước xuống xe. Anh đang đi vào trong chiều của mảnh đất cuối trời. Hoàng hôn đang xuống hắt những ánh vàng trên thảm cỏ. Những mỏm đá hoang trơ trọi. Bờ sông lau mọc cao bông trắng lơ phơ gửi hồn về phương trời xa xăm nào đó. Tận ngoài xa mới thấp thoáng vài chiếc thuyền đuôi én nhỏ nhoi đang bồng lên trên mặt sóng. Quân quan sát kỹ địa hình. Đây rồi,cái mô đá ngày xưa đã thấm đầy máu của anh và Thuỷ, rêu mốc đã phủ lên nó nhưng cái lỗ sâu hoắm khi gió thổi vào phát ra tiếng kêu thì không thể nào sai lệch. Quân phẩy tay ra hiệu và anh cúi xuống nhìn trân trân vào hòn đá dị dạng ,hai tay bấu chặt lấy nó như muốn bóp vụn ra.
Cậu lái xe thả chiếc thuyền hàng mã xuống sông Đà lặng lẽ xếp hoa nến ,giấy vàng vào lòng thuyền. Trên kia Quân rời hòn đá châm hương ,mắt mgước lên bầu trời,rồi thốt nhiên nức nở :
- Thuỷ ơi...Em ơi...
Cậu lái xe chợt thấy xao lòng. Thì ra câu chuyện quá khứ của cuộc đời người anh cả của công ty không phải là câu chuyện do mọi người thêu dệt.
Quân tốt nghiệp đại học tổng hợp chuyên ngành hoá dầu. Ngày ấy, ngành học của anh coi như xếp xó. Lang thang tìm việc suốt một năm không được. Cảnh nhà bần hàn cơ cực. Quân nhớ như in cảnh những đứa em đi học trưa về chỉ được một bát cháo. Anh lang thang ra những bờ ruộng hoang bòn những cụm rau sam rau dền về thái nhỏ nấu canh ,chúng tranh nhau húp soàn sọat rồi lại đi học. Quân nghiện thuốc lá,nhưng thường trong túi không có một xu. Nhiều lúc lên cơn thèm người cứ nhột nhạt nâng nâng, nước bọt tứa ra trong miệng. Mấy đứa em thương anh,sau buổi học,chúng chạy khắp trường nhặt giấy vụn,đôi ba ngày được một hai cân giấy bán đi rồi mua cho anh một bao thuốc Sông Cầu. Quân chắt chiu từng hơi thuốc,đến những cái tóp anh cũng gom lại để dồn vào rồi lấy tờ lịch cuốn thành một điếu sâu kèn. Quân đau đớn lắm vì học xong mà chẳng giúp gì cho cha mẹ và các em. Nhìn cảnh những đứa em đổi quần áo cho nhau khi đi học vì hai đứa chỉ có một bộ quần áo lành, Quân thấy nghèn nghẹn nơi cuống họng. Khi nghe tin anh Trung tổ chức trai làng đi đào vàng trên Tây Bắc,buổi tối Quân đến nhà anh ngỏ ý xin theo. Anh Trung bảo :
- Ồ không được,vất vả vả lắm.Một ngày có khi gánh tới 400 thùng cát đi trên đèo dốc đấy.
Quân thoáng rùng mình, nhưng cố gạ liều :
- Cứ cho em đi,em làm ít thì ăn ít vả lại các anh cần người phục vụ nữa chứ?
- Ừ nhỉ,thế thì được nhưng về hỏi bố đã nhé,Ông mà không đồng ý anh không cho đi đâu ,thôi em về đi 5 giờ sáng mai tập trung tại bến xe huyện- Anh Trung nói.
Quân về, anh đi lang thang trong đêm suy nghĩ - "Thôi phải đi thôi,bước đường cùng rồi ! người ta chí ngang chí dọc đông tây,mình chỉ cần mỗi điều nuôi thân giúp bố mẹ và anh em bớt khổ ". Thốt nhiên một tiếng sấm nổ rồi mưa rào như trút. Quân đi trong cơn mưa như mộng du. Nuớc quất mào mặt ràn rạt,những tàu dừa chới với trong gió, thân tre cọ vào nhau nghiến kèn kẹt,trong ánh chớp những lùm tre làng giống như mái tóc những goá phụ cô đơn bị bỏ rơi giữa đất trời. Ếch nhái bắt đầu inh uôm lên tiếng... trong cái mớ hỗn tạp ấy thốt nhiên Quân thấy một làn nhị trong veo xuyên trong không gian ồn ào . Đó là tiếng nhị của bố, những đêm mưa bố thường kéo nhị và hát xẩm. Quân bước đến đầu sân, trong khoang nhà lá hẹp, ánh đèn dầu hắt hiu, vang lên tiếng nhị réo rắt ai oán và giọng bố rung tức tưởi :
Cùng trông lại ...mà cùng ...chẳng thấy
Thấy xanh xanh ... biết mấy ngàn dâu...
Quân ngồi xuống và ôm lưng bố, anh hít cái mùi mồ hôi khen khét vào đầy lồng ngực mình, anh muốn nói với bố nhiều điều mà không sao cất lời lên được. Rồi chính bố chủ động :
- Con định nói gì với bố phải không?
Quân khóc và thưa với bố dự định của mình. Im lặng, bố nhìn vào đêm mưa đang rào rạt, giọng điềm tĩnh :
- Ờ con đi, nhưng nhớ giữ mình !
Rồi bố run run nâng cây nhị dậy,tiếng nhị lại vi vút thê lương và giọng bố hình như hơi khàn một chút :
Thấy ..ơơ.. xanh xanh biết mấy ngàn dâu
Ngàn dâu...xanh ngắt một màu
Lòng chàng ..ớ ợ...ý thiếp.. ai sầu hơn ai..
Ngoài trời, gió mưa vẫn gào thét và sấm nổ rền rĩ.
***
Bọn Quân đến bến xe thị xã Lai châu thì trời đã xế. Bến toàn những ngôi nhà xây tạm lợp Prôximăng . Người tứ xứ nằm la liệt,lổn nhổn những đống balo. Anh Trung vẫy tay bảo Quân cùng anh đi "Trinh sát một vòng".
Hai anh em cùng ngớ ra khi được những thợ đào vàng kể toàn bộ về cách thức làm ăn. Thú thật ,trước khi đi Quân cứ mường tượng ra một bãi sa khoáng mênh mông ,mọi người đến đó thoả sức đào bới sa đãi.
Cả đội nằm vạ vật ở bến xe gần một tuần,tiền ăn đã vơi. Anh Trung vẫn mải miết đi liên hệ công việc còn chúng tôi chia nhau ra suối, lên rừng bắt cá hái rau. Những anh lính đặc công nước của làng Gừng rất giỏi công việc bắt cá. Bữa ăn có thêm rau ,măng và cá nên cũng ngon thêm.
Một hôm mấy anh em xuống chân cầu Hang Tôm,theo kinh nghiệm của Quân thì chân cầu có nhiều cá chép. Quân lặn xuống, khi mở mắt ra, anh bủn rủn muốn xỉu vì trước mặt, một xác người bị trói chặt chân vào hòn đá khuôn mặt phình lên dị dạng... Quân lao lên bờ nôn thốc nôn tháo và bỏ ăn luôn bữa tối. Mấy người thay nhau gạn hỏi Quân mới kể đàu đuôi câu chuyện.
- Ôi dào! thằng ấy khả năng là đào được vàng,định bí mật chuồn, bị bọn nó theo dõi thủ tiêu chứ gì ? chuyện đó ở đây như cơm bữa - Tiếng một người đào vàng ở nhóm bên cạnh nói xen vào.
Một không khí hoang mang bao trùm lên toàn đội, mọi người thầm thì với nhau rằng chờ anh Trung ,rồi khăn gói về quê cho sớm. Đêm ấy tất cả ngồi thức chờ anh. Tảng sáng,anh Trung về hớn hở :
- Xong rồi,có việc rồi,lát nữa ông chủ đến lấy quân.
Chúng tôi mừng rơn ngồi nghe Anh Trung kể. Thì ra đào vàng cúng phải có phường hội,từng mét vuông đất đã được các ông chủ nhận cai thầu. Phải làm ở đó dưới sự bảo hộ của chủ đất và trả phí mỗi ngày. Thật là phi lý nhưng thôi trước hết là có công việc cái đã. Mọi người tíu tít chuẩn bị.
Khoảng 8 giờ sáng thì ông chủ đến. Một đôi mắt sâu hoắm,tối sầm thêm dưới vành chiếc mũ cao bồi Tecjat. Hắn chỉ vào từng người trao đổi với anh Trung bằng chiếc gậy bịt bạc. Quân thoáng thấy cảnh này như cảnh mua bán nô lệ vậy.
- Ta là Khoa bạc. ta lấy 12 người, đi thôi ! - lão chủ giới thiệu và tuyên bó khô khốc.
- Chúng tôi 13 người cơ mà, lúc nãy ông đã đồng ý- anh Trung vội cãi.
Lão chủ chỉ vào tôi giọng hách dịch :
- Cái thằng mặt non choẹt èo uột này thì làm được gì ?
- Ông đừng đùa, kỹ sư hoá học đấy, nó làm được nhiều việc quan trọng hơn ông tưởng,và ông không nhận nó chúng tôi đi chủ khác.
Hắn thoáng giật mình buông một câu lững lờ :
- Thôi được, tạm nhận rồi xét sau.
Buổi chiều chúng tôi tập kết ở nhà Khoa bạc,hắn muốn tổ chức khao quân. Bữa tiệc ngập ngụa rượu thịt. Quân thoáng rùng mình khi nhìn thấy những can rượu 20 lít vứt ở sân. Trên những tàu lá chuối rừng thịt trâu được xếp chất đống hỗn tạp. Tiết canh thâm quệch đựng đầy một chiếc chậu tắm,một bát nậm pịa trộn muối ngầu ớt. Hồi học ở đại học Quân đã nghe các bạn miền núi kể về món này,đó là chất bột nhầy được vuốt ra từ phần lòng non của các con vật. Quân bịt mồm để không nôn oẹ. Anh lánh ra xa nghe bài diễn văn của Khoa Bạc.
- Hôm nay anh em Lương Sơn về đây tụ nghĩa,đến giờ đội của anh em về nữa là trong tay tôi vừa chẵn 216 người gấp đôi số anh hùng của Tống Giang khi xưa. ..phải tuân theo luật hắn giờ bàn tay cứa ngang cổ...nhớ chưa?
Chẳng ai ngó ngàng gì tới bài diễn văn,tất cả ào xuống ăn uống rào rào từ lâu rồi. Quân đi ra cuối sân. Bên kia dậu lại một cái sân nữa tất cả rộng mênh mông. Anh tiếp tục đi qua và ngồi xuống chiếc ghế đá.
- Anh không uống rượu sao ? bố em bao giờ cũng đãi các hội mới nhập như vậy!
Quân giật mình với giọng nói quá đỗi ngọt ngào. Một cô gái xuất hiện, dịu dàng ngồi xuống chiếc ghế đối diện. Anh ngạc nhiên thấy cô bé không ăn nhập gì với cái khung cảnh nhà này."Bố em", lạ quá cô gái này mà lại là con lão mắt sâu râu rậm kia sao ?
- Em tên Thuỷ, em đang học Cao đẳng sư phạm tỉnh giờ về nghỉ hè, anh tên gì ?
Quân liếc nhìn, một dáng người mềm mại và khuôn mặt thanh tú duy chỉ có đôi mắt vương áng mây buồn. anh bối rối :
- Xin lỗi tôi là Quân.
- Anh là sinh viên trường nào ?
- Sao Thuỷ biết ?
Cô gái cười buồn :
- Nhìn bàn tay anh em biết, với lại có nhiều anh đã lên đây rồi và họ biến mất đâu đó như những hạt bụi đời - giọng Thuỷ u uất.
- Quân ơi ! tiếng anh Trung réo gọi.
- Anh xin lỗi . Quân nói và đứng dậy,Thuỷ cũng đứng lên theo.Trong một giây hai người đối diện,Thuỷ cúi xuống chớp mắt, gió bỗng thổi hìmh như có một sợi tóc vương lên mặt Quân kéo theo một mùi hương rất lạ.
Buổi tối, lão Khoa Bạc đích thân chống cái batoong bịt bạc của hắn xuống phòng của đội, nói cộc lốc :
- Thằng Quân đâu, lên đây có việc.
Mọi người ngơ ngác, Quân nhìn anh Trung, anh phẩy tay ra hiệu cứ đi.
Quân bước vào căn phòng toàn gỗ lát vân nổi như hằn lên sau lớp vecni. Khoa Bạc châm một điếu thuốc phả khói lên trần nhà , hắng dọng,rồi gọi :
- Con Thuỷ ra đây xem nào!
Quân trờn trợn nghĩ " Hay là lão nghi mình và Thuỷ có chuyện gì ,chết thật mình vô ý quá, cái thân đi kiếm cơm mà không biết phận mình..." đang nghĩ thì Thuỷ uyển chuyển trong bộ đồ ngủ nền nã bước ra, mái tóc óng ả dài đôi sợi cuốn bay cong lên khi chạm phải gió chiếc quạt cây. Cô thoáng nhìn Quân khẽ cúi xuống :
- Thưa ba có chuyện gì ạ !
Lão Khoa Bạc lên tiếng :
- Giới thiệu với anh đây,con gái tôi cũng học khoa hoá. Tôi giao cho nó tìm cách đánh bóng và mài mòn kim loại,những hạt kim loại như đồng chẳng hạn,nhưng nửa năm nay nó vẫn không làm được. Theo anh có cáh gì không ?
Chạm đúng vào chuyên môn nên Quân trả lời thẳng đuột,không chú ý đến ánh nhìn như ngăn chặn củaThuỷ.
- Dạ dễ ợt,chỉ có điều cần hoá chất thật nhiều và phải có phòng làm việc cẩn thận không thì độc hại.
Hắn lừ mắt nhìn Thuỷ :
- Tối nay anh sang phòng làm việc ghi lại và hướng dẫn cách làm cho con gái tôi. Tôi sẽ ghi công đầu cho anh.
Quân đứng dậy theo Thuỷ sang phòng bên. Anh bắt đầu ghi chép phương pháp theo trình tự các công thức.Xong Quân quay sang Thuỷ :
- Em này..
Quân ngạc nhiên thấy Thuỷ ngồi gục trước mặt bàn ,hai tay kê trán như không thèm nghe.
- Em này- Quân nhắc lại.
Thuỷ nhìn anh với ánh mắt trách móc. Cô cầm tờ giấy Quân đưa hờ hững xem rồi vứt xuống mặt bàn. Quân chẳng hiểu ra sao cả,anh tự ái đứng dậy đi ra.Thuỷ vội đi theo ngay, đến cửa phòng cô kéo tay Quân lại nhìn vào mắt anh rất bạo dạn, nhưng giọng thì hơi có chút hờn dỗi :
- Anh tồ thật,chẳng hiểu gì cả.
Quân cảm thấy Thuỷ đưa một vật gì đó vào tay mình anh vội nắm lấy và nắm luôn bàn tay của Thuỷ vô tình kéo mạnh. Thuỷ nghiêng vào người Quân và anh đứng như trời trồng giữa vùng hương con gái. Hình như Quân nghe rõ cả tiếng tim đập hối hả.
- Sao lại chẳng hiểu gì ? xong chưa ?
Thì ra Khoa Bạc vẫn ngồi theo dõi. Quân bước ra gật đầu, rồi chạy ào về phòng. Anh vội soi tờ giấy ,chỉ có mấy chữ "Anh ngốc thế, đừng có làm". Quân càng thêm khó hiểu. Anh nằm im nhìn ra cửa sổ. Đêm Lai Châu sao như đính đầy trên những vách núi cao,vi vút những ngọn gió ngàn,tiếng chim mơ ngủ..."Con gái khó hiểu thật" - Quân nghĩ và chìm đi trong giấc mơ cầm tay Thuỷ đi giữa bầu trời đọng đầy hương tóc gió. Sáng hôm sau cả đội lên xe từ thị xã đi sâu vào bãi vàng. Bắt đầu từ đấy chúng tôi thành đội quân của Khoa Bạc. Hắn hỗ trợ chúng tôi vật dụng làm việc và một ít lương thực. Theo hắn thì những chỗ nước sâu chân đá thường tụ vàng,nhưng phải nghe ngóng vì có những mỏ xuất hiện ngay bờ sông.
Chiếc xe tải ì ạch lăn bánh lên Đồi Cao rồi theo đường tiến sâu theo con lộ ven sông Đà. Một bên là taluy một bên là vực thẳm hun hút. Đường ngoằn ngoèo với nhiều khúc cua tay áo, lại thêm những ổ gà xe lạng đi chuyệnh choạng, cả bọn thót tim xanh mặt. Tay lái xe phì phèo thuốc phả khói mịt mù buồng lái, nói tỉnh bơ :
- Các ông sợ hả. ăn thua mẹ gì, chuyện đổ xe ở đây như cơm bữa. Sống chết có số.
Quân bực mình :
- Bố lái bằng hai tay đi cho con nhờ.
Hắn nhìn anh giễu cợt :
- Ông biết đếch gì mà dạy. Có phải lái xe đạp đâu mà hai tay, Ôtô phải lái một tay,còn một tay phải phanh,số chứ. Mà hình như ông chưa biết mùi đời nên sợ,tôi thì chẳng sợ . Đấy, tuần trước ở chỗ của này, xe tôi rơi tõm xuống vực xoáy hun hút kia kìa. Tôi và thằng bạn nhảy ra được. Hì hục kết 200 mét dây sắn lặn xuống mà chẳng thấy xe đâu. Sáng hôm sau nước rút, đi dọc bốn cây số mới thấy xe mình thành một đống sắt vụn vì nước cuốn và đá ngầm mà. Tiếc quá mất bốn chỉ vàng để trong cốp xe...
Hắn nói trơn tuột, còn cả đội thì xanh mắt lo sợ . Đến gần trưa, thì xe dừng lại. Tay lái xe bước xuống kêu:
- Hết tiền, đến bến ! Xin quý khách vui lòng xuống xe.
Đến lúc ấy mọi người mới tin rằng mình còn sống.
Hàng nghìn người tha hương dồn tụ về đào bới ngụp lặn tưởng như làm thủng cả sông Đà. Động tác cũng chỉ là hót đất cát và bỏ vào bàn đãi và ...đổ đi.
Suốt một tháng ròng, cả đội không thấy một vẩy vàng. Quân di chuyển nhiều vị trí và một buổi trưa, lần đầu tiên Quân nhìn thấy những vẩy vàng sáng mờ như vẩy nhót trên bàn đãi của mình. Quân bắt đầu thử nghiệm ở nhiều chỗ lúc xuống sát mép nước,lúc lên bờ,lúc đi sâu vào trong núi. Một hôm, Quân đang hý hoáy với một mẫu đất thì anh Trung từ lòng sông lên gọi rối rít :
- Quân ơi, lại đây.
Anh đưa cho Quân xem một vảy vàng mỏng tanh nhưng to như hạt quả dưa chuột. Mọi người mừng hú. Theo suy đoán của Quân có thể túi vàng nằm ngay trên bờ nhưng ở một độ sâu nào đấy. Cả đội thay nhau đào bới suốt ba ngày đêm. Chiếc hố sâu dần uớc chừng 25 mét. Khi cả đội đã nản chí thì thốt nhiên một tiếng kêu âm âm từ đáy hố :
- Nhiều vàng lắm !
Tất cả tỉnh lại như được bơm liều thuốc tiên. Họ thay nhau kéo những thùng đát từ dưới hố sâu lên. Ngay mẻ đãi đầu tiên đã có bốn vảy vàng to dày như vảy vàng mà anh Trung đã lấy được ở dưới sông.
Đêm ấy mọi người được uống rượu và chén một bữa no nê. Tất cả nằm gác chân lên nhau và mơ ước.
- Tao chỉ cần đủ tiền làm lại cái chuồng lợn ,mua đôi lợn giống.
- Tao phải nợp cái mái nhà bằng ngói, mái rạ bẩn và mưa thì dột tứ tung...