A Tribute To The Dog – Bài diễn văn “hay nhất thế kỷ” viết về con chó.

cho2      George Graham Vest (1830-1904) là một Thượng nghị sĩ Hoa ky` tại tiểu bang Missouri từ năm 1879 tới năm 1903 và trở thành một người dẫn đầu trong các người diễn thuyết và tranh luận giỏi trong thời gian ông ta làm việc với chức vụ Thượng nghị sĩ.  Bài diễn văn thú vị này được viết trong thời gian đầu khi ông làm luật sư tại một thành phố nhỏ của tiểu bang Missouri.  Bài diễn văn này được đọc trong một phiên toà lúc làm luật sư đại diện cho một người đàn ông thưa kiện một người đàn ông khác đã giết con chó của ông ta.  Trong phiên toà, Vest, với tư cách là luật sư đã bào chữa cho thân chủ bằng cách đã bác bỏ lời khai không đủ bằng chứng của bị đơn. Về mặt pháp lý, Vets và thân chủ đã thắng cuộc. Bài phát biểu này chính là phần kết luận của hồ sơ bào chữa ông trinh bày  trước bồi thẩm đoàn, tại phiên kết thúc và nhờ đó ông đã thắng vụ kiện nhanh chóng.
       Đây là một bài diễn văn hay, nhưng không phải là “Nhất thế kỷ” hoặc “Nhất trong 1000 năm trở lại” như một số người cao hứng bình luận. Thứ nhất, đây chỉ là  lời bình của một phóng viên của một tờ báo mà thôi. Chưa hề có một cuộc bình chọn nào tầm cỡ quốc gia quốc tế trên thế giới về diễn văn cả và bản thân văn bản này đương nhiên cũng vậy không có cuộc thẩm định đánh giá nào được diễn ra về nó. Hiện tượng nổi tiếng của văn bản này bắt đầu nó là ví dụ mà các giáo sư lựa chọn dạy cho các sinh viên trường luật. Từ sau khi mạng Intơnet phát triển cư dân mạng đã tăng cường quảng bá làm cho nó nổi lên như cồn.
     Giá trị đích thực của nó hoàn toàn không nằm ở tính pháp lý. Yếu tố mà Vest chọn “đánh” vào bồi thẩm đoàn ở chỗ Ông đã khéo léo kêu gọi tình cảm, lòng thương yêu loài vật đặc biệt loài chó của những người này (Ở phương tây con chó đặc biệt có ý nghĩa). Và ông đã lựa chọn đúng điểm “đánh” để giành thắng lợi. Cái hay của văn bản là ở chỗ Vest đã khai thác được toàn bộ thuộc tính tuyệt vời của loài chó trong mối quan hệ với con người (Đặc biệt chủ) để xây dựng thành những luận điểm thuyết phục.
     Baì diễn văn chỉ có 4 đoạn nhưng không theo thể thức hành chính. Ngoài phần thưa Bồi thẩm đoàn, còn lại 3 phần như 3 đoạn văn chính luận, luận về tình cảm siêu tuyệt vời của con chó với người chủ của nó.
     Đoạn một nói về sự trung thành tuyệt đối của con chó, một thứ trung thành không bắt nguồn từ huyết thống, từ quyền lợi mà từ siêu tình cảm. Sự trung thành ở đây không có chỗ cho khái niệm hoài nghi, dao động.
     Đoạn hai nói về sự gắn bó,an ủi, sự bảo vệ và  giúp chủ “Chống trả kẻ thù”… trong các tình huống, hoàn cảnh không cần điều kiện, không tính toán của con chó. Hình ảnh con chó hiện lên là người bạn đồng hành chung thủy hơn cả con người.
     Đoạn ba nói về thiên tính kết giao, về sự tri kỷ tri âm cao thượng của con chó hơn cả tình máu mủ của thế giới loài người. Con chó được xây dựng như hình ảnh một phần cuộc đời, một phần linh hồn máu thịt của người chủ. Nó như bộ phận vốn có tự nhiên của người chủ, trong người chủ, không chỉ ở thế giới hiện hữu mà còn ở một thế giới khác; cho nên khi chủ đã lìa đời con chó vẫn hướng “Tâm” về cõi mơ hồ với nỗi “nhớ thương” tự nhiên. Bởi chủ nó cũng đã là một phần cuộc sống và tâm linh nó.
     Với cách lập luận ấy, dường như Vest muốn gửi đến bồi thẩm đoàn trong phiên tòa một thông điệp: trong cõi đời ô trọc, tràn ngập vụ lợi, đầy ắp vật chất chi phối làm ra bao thứ ngả nghiêng xô lệch làm biến thái tình cảm nhân văn cao đẹp, thì vẫn còn nguyên những thứ đó trong ”trái tim chó”. Và rằng nó sẽ xứng đáng hơn hết được tha bổng nếu có tội; và rằng việc chủ nó yêu nó bảo vệ nó cũng là sự đương nhiên.
Trân trọng giới thiệu với bạn đọc.
Nguyên bn tiếng Anh:
A Tribute To The Dog
By George Graham Vest

  Gentlemen of the jury:
   The best friend a man has in the world may turn against him and become his enemy. His son or daughter that he has reared with loving care may prove ungrateful. Those who are nearest and dearest to us, those whom we trust with our happiness and our good name may become traitors to their faith. The money that a man has, he may lose. It flies away from him, perhaps when he needs it most. A man's reputation may be sacrificed in a moment of ill-considered action. The people who are prone to fall on their knees to do us honor when success is with us, may be the first to throw the stone of malice when failure settles its cloud upon our heads.
   The one absolutely unselfish friend that man can have in this selfish world, the one that never deserts him, the one that never proves ungrateful or treacherous is his dog. A man's dog stands by him in prosperity and in poverty, in health and in sickness. He will sleep on the cold ground, where the wintry winds blow and the snow drives fiercely, if only be may be near his master's side. He will kiss the hand that has no food to offer; he will lick the wounds and sores that come in encounter with the roughness of the world. He guards the sleep of his pauper master as if he were a prince. When all other friends desert, he remains. When riches take wings, and reputation falls to pieces, he is as constant in his love as the sun in its journey through the heavens.
If fortune drives the master forth an outcast in the world, friendless and homeless, the faithful dog asks no higher privilege than that of accompanying him, to guard him against danger, to fight against his enemies. And when the last scene of all comes, and death takes his master in its embrace and his body is laid away in the cold ground, no matter if all other friends pursue their way, there by the graveside will the noble dog be found, his head between his paws, his eyes sad, but open in alert watchfulness, faithful and true even in death.
Bản dịch
cho3   Thưa quý ngài Hội thẩm,
   Người bạn tốt nhất mà con người có được trên thế giới này có thể có một ngày nào đó hoá ra kẻ thù quay ra chống lại ta. Con cái mà ta nuôi dưỡng với tình thương yêu hết mực rồi có thể là một lũ vô ơn. Những người gần gũi, thân thiết ta nhất, những người gởi gắm hạnh phúc và danh dự có thể trở thành kẻ phản bội, phụ bạc lòng tin cậy và sự trung thành. Tiền bạc mà con người có rồi sẽ mất đi. Nó mất đi đúng vào lúc ta cần nó nhất. Tiếng tăm của con người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc bởi một hành động dại một giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành đạt có thể sẽ là những kẻ đầu tiên ném đá vào ta khi ta lỡ vận. Duy có một người bạn không bao giờ rời bỏ ta, không bao giờ tỏ ra vô ơn hay trắc trở, đó là con chó của ta.
   Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta trong phú quý cũng như lúc bần hàn, khi khỏe mạnh cũng như lúc ốm đau. Nó ngủ yên trên nền đất lạnh, dù gió đông cắt da cắt thịt hay bão tuyết vùi miễn sao được kề cận bên chủ là được. Nó hôn bàn tay ta dù khi ta không còn thức ăn gì cho nó. Nó liếm vết thương của ta và những trầy xước mà ta hứng chịu khi va chạm với cuộc đời tàn bạo này. Nó canh giấc ngủ của ta như thể ta là ông hoàng, dù ta có là một gã ăn mày. Dù khi ta đã tán gia bại sản, thân tàn danh liệt vẫn còn con chó trung thành với tình yêu nó dành cho ta như thái dương trên bầu trời. Nếu chẳng may số phận đá ta ra rìa xã hội, không bạn bè, vô gia cư thì con chó trung thành chỉ xin ta một ân huệ là cho nó được đồng hành, cho nó được là kẻ bảo vệ ta trước hiểm nguy, giúp ta chống lại kẻ thù.
    Và một khi trò đời hạ màn, thần chết đến rước linh hồn ta đi, để lại thân xác ta trong lòng đất lạnh, thì khi ấy, khi tất cả thân bằng quyết thuộc đã phủi tay sau nắm đất cuối cùng và quay đi để sống tiếp cuộc đời của họ, thì khi ấy vẫn còn bên nấm mồ ta con chó cao thượng của ta nằm gục mõm giữa hai chân trước, đôi mắt ướt buồn vẫn mở to cảnh giác, trung thành và trung thực ngay cả khi ta đã chết rồi.